Pasif Ev

Pasif Ev, enerji açısından verimli, konforlu, yatırım getirisi düşünüldüğünde ekonomik ve ekolojik bir bina standardıdır. Pasif Ev, bir marka adı değildir. Her yerde, herkes tarafından uygulanabilen, denenmiş ve gerçek bir inşaat konseptidir. Herhangi bir numerik değer içermemesi itibari ile tüm iklim koşulları için geçerli olan pratik bir tanım da aşağıdaki gibidir:

“Pasif Ev,  ek hava sirkülasyonuna ihtiyaç duymadan, yeterli iç mekan hava kalite şartlarını sağlamak için gerekli termal konforun (ISO 7730) yalnızca taze hava kütlesinin ısıtılması veya soğutulmasıyla elde edilebildiği binalara denir.”

Pasif Ev, bir enerji standardı değil, en üst düzey konfor sağlayan entegre bir konsepttir.

Pasif Ev, enerji tasarruflu bina tasarımında dünyanın önde gelen standardıdır. Pasif Ev öncelikle Orta Avrupa’daki konutlar için bir inşaat konsepti olarak başladı ve günümüzde Pasif Ev Standardı dünyanın hemen her yerinde her binada uygulanabilmektedir. Pasif Evlere yönelik taleplerin yanı sıra Pasif Ev hakkında bilgi ve deneyim, bu alandaki trendleri belirleyecek gelişmeleri yansıtacak şekilde muazzam bir hızla artmaktadır.

 

Pasif Evler için temel prensipler:

Çok iyi yalıtım
Isı köprülerinden kurtulma
Hava geçirimsiz bina kabuğu
Enerji veya ısı dönüşümüyle uygun havalandırma
Yüksek performanslı pencere ve kapılar
Pasif güneş ve iç sıcaklık kazançları
Pasif Ev Planlama Paketi (PHPP) kullanarak enerji kazanç ve kayıplarını modellemek

Bu temel prensiplere aşağıda daha detaylı bakalım:
Pasif ev pencereleri için özel sayfayı inceleyiniz: pasif ev pencereleri

 

Çok iyi yalıtım

Pasif Evde, tüm bina kabuğu (duvarlar, çatı ve zemin veya bodrum) çok iyi izole edilmiştir. Yalıtımın ne kadar iyi olduğu, yani bu çok iyi izolasyonun seviyesi binanın olduğu iklime bağlı.
Bir ziyaretçinin Pasif Ev’de dikkatini çeken ilk özellik duvarların normalden kalın olmasıdır. İstenilen yalıtım seviyesine ulaşmak için kalın duvarlara ihtiyaç duyulmaktadır. Pasif Ev tasarımcıları selüloz, yüksek yoğunluklu cam elyafı, polistiren, ozon dostu sprey köpük, vakumlu yalıtım panelleri gibi çok çeşitli malzemelerle bu duvarları oluştururlar.
Hangi tip izolasyon kullanılırsa kullanılsın, Pasif Ev inşaatçıları ürünün doğru şekilde uygulandığından emin olmalıdırlar. Termografik görüntüleme teknisyenleri, izolasyonun uygulama ve performansını doğrudan ölçebilirler. Termografik kameralar ısı kaybını kolaylıkla tespit edebilir; Bu nedenle, yalıtımın yetersiz, eksik, hasar görmüş veya yerleşmiş alanların belirlenmesine yardımcı olabilirler.

 

Isı köprülerinden kurtulma

Isı bir binadan en kolay (en az dirençle karşılaştığı) yoldan akar. Isı, termal iletkenliği yüksek olan bir materyalden çok hızlı bir şekilde geçer ve termal köprü dediğimiz şeye sebep olur. Bu, aynı elektrikteki kısa devreye benzer. Bir elektrik devresindeki en ufak bir kısa devre de aynı şekilde probleme sebep olur.
Termal köprüler, ısı kaybını önemli ölçüde arttırır; bu durum, duvarların içinde hatta yüzeyinde soğuk yüzeyler oluşmasına sebep olur. Sıcak ve rutubetli hava bu yüzeylerde yoğuşur, küf ve rutubet oluşumuna sebep olur. Pasif evlerde ısı köprüsü oluşmaması için detaylara azami özen gösterilir. Detaylarda ısı direnci yüksek materyaller kullanılır ve hava geçirimsiz detaylar oluşturulur. Termal köprü (ısı köprüsü) olmayan detaylar oluşturmak için dizayn aşamasında kaynak kütüphanesi ve THERM gibi analitik araçlar kullanarak analizler yapılır. Termal köprüleri yok etme çabalarının ne kadar etkili olduğunu belirlemek için termografik görüntüleme de kullanılabilir.

 

Hava geçirimsiz bina kabuğu

Hava geçirimsiz konstrüksiyon, sıcak veya soğuk hava dolaşımını azaltarak veya ortadan kaldırarak binanın performansının geliştirilmesine yardımcı olur ve böylece iklimlendirme gereksinimini azaltır. Hava sızdırmazlığı ayrıca sıcak, nemli havanın yapının içine girmesini, duvarda yoğunlaşmasını ve yapısal hasara neden olmasını önlemeye yardımcı olur. Hava geçirimsiz konstrüksiyon, bütün bina kabuğunun etrafında hava geçirimsiz malzemelerin kesintisiz olarak binayı sarmasıyla elde edilir. İzolasyon malzemeleri genellikle hava geçirmez değildir; Sağlam bir hava geçirmez katman oluşturmak için kullanılan malzemeler arasında çeşitli membranlar, bantlar, sıvalar, tutkallar, kalkanlar ve contalar bulunur. Bir evin hava sızdırmazlığı, yapım kalitesinin ölçülebilir bir boyutudur. Hava sızdırmazlığını test etmek için, özel bir fan ve boşluklardaki geçişi, sızıntıyı kolayca görüntüleyebilmek için duman kullanılır.

Pasif Evler son derece hava geçirmezdir ve ahşap, duvar, prefabrike elemanlar ve çelik çerçeveleme elemanlarından yapılmıştır. Hava sızdırmazlığı pencereleri açamayacağınız anlamına gelmez. Pasif Ev tamamen çalışabilir pencerelere sahiptir ve çoğu yerel iklim koşullarına bağlı olarak ilkbaharda, sonbaharda ve yaz aylarında konforlu sıcaklıkların korunmasına yardımcı olmak için doğal havalandırma veya baca etkisinden tam olarak yararlanacak şekilde tasarlanmıştır. Kullanıcının alışkanlıklarına ve davranışlarına bağlı olarak, pencereler önemli bir enerji kaybı olmaksızın açılabilir.

 

Enerji veya ısı dönüşümüyle uygun havalandırma

Tüm hava geçirimsiz binaların verimli bir havalandırma sistemi olması gerekir. Pasif evlerde bu sistem sonradan ısınma için de kullanılmaktadır. Pasif evlerde esas hava geçirimsizlik olduğundan etkili bir havalandırma sistemine ihtiyaç duyarlar.

Konvansiyonel binalar için 3 tip havalandırmadan söz edilebilir: egzoz havalandırma, merkezi fan entegreli havalandırma ve son olarak HRV yada ERV kullanılan dengeli havalandırma sistemleri

Pasif evlerde HRV yada ERV kullanılır. Nedir bunlar?

Isı geri kazanımlı havalandırma (ingilizce: Heat Recovery Ventilation – HRV) ısı geri kazanımını, enerji geri kazanımlı havalandırma (ingilizce: Energy recovery ventilation –ERV) ısı ve nem geri kazanımını tanımlar. Pasif evlerde bu cihazlar pasif evin kalbini oluşturur. Isı eşanjörleri soğuk havalarda içeride kullanılmış, ısınmış ve rutubetli havayı dışarı atarken, içeriye temiz havayı alır ve bu sırada bu 2 hava birbirlerine karışmadan ısı yada ısı ve nem alışverişi yapar.

 

Yüksek performanslı pencere ve kapılar

Pasif ev pencereleri için özel sayfayı inceleyiniz: pasif ev pencereleri

 

Pasif güneş ve iç sıcaklık kazançları

Pasif Evlerin tasarımcıları enerji kaybını en aza indirirlerken aynı zamanda enerji kazançlarını da dikkatle yönetmelidirler. Bir pasif evin tasarımındaki ilk adım binanın yönünün ve çeşitli bölümlerinin enerji kayıplarını ve kazançlarını nasıl etkileyeceğini düşünmektir. Dikkate alınması gereken birçok konu var. Pencere, güneş ışığı istediğinde maksimum güneş ışığına izin verecek şekilde ve ısı kazanımı istenmediğinde minimum ısı kazancı olacak şekilde yerleştirilmelidir. Doğrudan doğal ışıklandırma olmasıyla daha az enerjiye ihtiyaç duyulacaktır. Tasarımcılar, yatak odalarının ve oturma odalarının güney yönünde konumlandırılmasını ve kuzeyde güneş ışığına ihtiyaç duyulmayan yardımcı odaların ve dolapların koyulmasını ve böylece mevcut güneş ışığından yararlanılmasını sağlayabilir. Bununla birlikte, bir evin ideal bir şekilde yerleştirilmesi her zaman mümkün değildir. Kısa kış günlerinde, güneş ışığının çoğunu engelleyen binalar, ağaçlar veya yer şekilleri olabilir. Yada tasarımcının belirli bir manzara (ideal bir yönde olmayan bir manzara) için ev sahiplerinin talebini karşılamalısı gerekebilir. Pencereler, pasif güneş enerjisinden yararlanmak için tasarlanmış, yönlendirilmiş ve kurulmuştur. Ancak amaç sadece mümkün olduğu kadar güneş enerjisi kazanılmasına izin vermek değil. Eski nesil süper yalıtımlı binalarda evlerin solar ısı kazanımlarına yeterince önem verilmediği için aşırı ısınan evler olmuştur. Pasif Ev tasarımcısı, evin genel iklimlendirme ihtiyaçlarını ve güneş ısı kazancını dengeler ve eşleştirir.

Kuzey yarımkürede, ısıtma yükleri hakim olan iklimlerde, kuzeydeki pencereler doğrudan güneş kazancı sağlamazken, güneydeki bölmeler bunun büyük bir kısmına izin verir. Yaz aylarında ve soğutma gereken dönemlerde, güneş ısısından kaçınmak çok önemlidir. Bu, pencerelerde gölgelendirme elemanları kullanılarak gerçekleştirilebilir. Uygun uzunlukta çatı saçakları, güneş yaz aylarında gökyüzünde daha yüksek olduğunda güneye bakan pencereleri etkili bir şekilde gölgelemektedir. Üstelik bu saçaklar güneşin gökyüzünde daha aşağıda olduğu ve günlerin daha soğuk olduğu kış aylarında maksimum güneş kazancına izin verir. Yaprak döken ağaçlar da yaz aylarında güneş ışığını engelleyip kış aylarında geçişine izin verdiği için düşünülebilirler. Soğutma ihtiyacı baskın olan iklimlerde, tasarımcı doğu ve batı yönündeki pencerelerin de gölgelenmesini yada düşük solar geçirgenlikli camlarla kaplanması tercih eder. Sabah ve akşama doğru oluşan düşük açılı güneş ışığının sebep olduğu ısı böyle önlenebilir.

Isı kazançının belki de daha az belirgin bir kaynağı içeride oluşan ısıdır. Bir Pasif Evde aşırı düşük ısı kaybı seviyeleri görüldüğünden, içerideki ısı kaynaklarının sebep olduğu ısı önemlidir. Ev aletleri, elektronik ekipman, suni aydınlatma, mumlar ve insanlar, Pasif Evdeki ısı kazancı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilirler. Pasif Ev tasarımcıları, aletleri ve aydınlatma sistemlerinin seçimi konusunda aktif rol alırlar ve genel iç kazanımı hesaplarken bu kaynaklardan elde edilen ısı kazancını dikkate almalıdırlar.

 

Pasif Ev Planlama Paketi (PHPP) kullanarak enerji kazanç ve kayıplarını modellemek

Pasif Ev tasarımında birçok unsur birbirine entegre edilmelidir. Bunlar; duvar kalınlığı, U değerleri, ısı köprüleri, hava sızdırmazlığı, havalandırma ebatları, pencereler, güneş yönelimi, iklim, enerji kazançları ve enerji kayıpları olarak sayılabilir.

PHPP, bir tasarımcının bu unsurların her birini tasarıma entegre etmesine yardımcı olan güçlü ve doğru bir enerji modelleme aracıdır, Bu araçla nihai tasarımın Pasif Ev standardını karşılaması sağlanır. PHPP, enerji hesaplamasında tüm binayı tek bir alan olarak ele alır. Tasarımcı, evin temel özelliklerini; pencerelerin oryantasyonu, boyutu ve yerini, yalıtım düzeylerini vb. girer. PHPP daha sonra tasarımın enerji dengesini hesaplar. Gerekirse, tasarımcı PHPP üzerinden bir veya daha fazla öğeyi değiştirebilir. (bir pencere boyutu, yeri vb.) Böylece bu değişikliklerin toplam enerji dengesi üzerindeki etkisini modelleyebilir. Deneyimli Pasif Ev tasarımcıları genellikle çizim programlarıyla çalışır ve PHPP’nin her ikisi de aynı anda çalışır.

 

Konuyla ilgili yabancı kaynak site bağlantıları

Pasif Ev Enstitüsü Web Sitesi (ingilizce)

Pasif Ev Wiki Bilgi Sitesi (ingilizce)

Pasif Ev Veritabanı (ingilizce)

Pasif evlerde kullanılabilecek materyaller Veritabanı (ingilizce)

 

Referanslar:
Homes for a Changing Climate, Passive Houses in the U.S. by KatrinKlingenberg, Mike Kernagis, and Mary James. ©2009 Aspen publishers