Mimari cam performans kriterleri

Mimari camlardan birçok beklentimiz vardır. Isı yalıtımı, güneş kontrolü, gürültü kontrolü, emniyet ve/veya güvenlik, şeffaflık gibi kriterlerden bizim için hangilerinin ne ölçüde önemli olduklarını saptamamız ve cam seçimini buna göre yapmamız gerekmektedir. Bu yüzden bu kriterlerin neler olduklarına burada biraz daha detaylı yer vermek istedim.

Isı Geçirgenlik Katsayısı (Isı iletim katsayısı):
Ug

ingilizcesi: Thermal transmittance coefficient

Camlarda ısı kayıplarını ısı geçirgenlik katsayısı (EN 673) ile ölçeriz. Daha düşük U değeri; daha iyi bir ısı yalıtımı, daha az ısınma masrafı ve daha çok kış rahatlığı demektir. Pencerenin ısı yalıtım değeri Uw: çerçevenin U değerine (Uf: Uframe) ve camın U değerine (Ug: Uglazing) bağlıdır.

Pencerelerde ısı iletim katsayısı hesabı” sayfasında Uw, Ug ve Uf değerleri arasındaki ilişkiyi görebilirsiniz.

Alüminyum Pencere Çerçevelerinde Isı Yalıtımını İyileştirme” sayfasında pencerelerin çerçeveleri ile birlikte ısı yalıtım değerlerinin hangi formülle hesaplandığına yer verildi.

 

Gün Işığı Geçirgenlik:
VT

ingilizcesi: Visible Transmittance

Cama gelen ışığın gözle görünen dalgaboyunda olan kısmının (yaklaşık 380 – 720 nanometers arasındaki kısım) camdan geçen yüzdesine gün ışığı geçirgenlik denir. EN 410 standardında belirtilmiştir. Güneş ışığı bize doğal aydınlatma sağlar. Dolayısı ile iç mekana güneş ışığını yeterli düzeyde almak ısınma haricinde aydınlatma açısından da önemlidir. Üstelik güneş ışığı sadece aydınlatma ihtiyacını değil aynı zamanda doğal ışık olarak konfor ihtiyacını da karşılar. Biliyoruz ki İskandinav ülkelerinde intiharların çok oluşunu yeterli güneş alamamalarına bağlarlar. Peki güneş ışığından her zaman azami faydalanmak ister miyiz? Bazı durumlarda da güneş ışığı doğrudan odamıza girer ve kamaşma problemi yaratır. Demek ki bazen de güneş ışığından korunmak isteyebiliriz. En azından güneş ışığından feragat edebilir ve böylece sıcak iklimlerde güneş enerjisinden kaynaklı soğutma gideri artışının önüne geçebiliriz. İşte burada güneşin 2. etkisine yani aşağıda anlattığımız “güneş enerjisi geçirgenliği” etkisine parmak basmış olduk.

 

Güneş Isısı Kazanç Katsayısı (Güneş Enerjisi Toplam Geçirgenlik, Solar Faktör:
g değeri, SHGC

ingilizcesi: Solar Heat Gain Coefficient

Cam üzerine gelen toplam güneş enerjisinin içeriye giren yüzdesidir. EN 410 standardınca tanımlanmıştır. Daha düşük güneş enerjisi toplam geçirgenlik değeri, daha iyi güneş kontrolü demektir. Güneş Enerjisi sıcak havalarda kaçınmak soğuk havalarda ise faydalanmak istediğimiz bir olgu. Dolayısı ile aydınlanmanın daha az olacağı ancak daha da az ısınacak kuzey cephelerde seçimimizi ışığın ve ısının daha çok geçirildiği camdan yana kullanmamız mantıklı olabilecektir. Ancak sıcak iklimlerde ise güneş enerjisi soğutma giderlerini arttıracak olduğundan mümkün olduğunca kaçınmak isteriz. Soğuk iklimlerde pasif solar enerjisinden azami faydalanmak için yüksek SHGC tercih edilir. (>0.55) Sıcak iklimlerde ise 0.4’den az olması tavsiye edilir.

Solar low-e camlar gün ışığı geçirgenliği değerini düşürmeden güneş ısısı kazanç katsayısını düşürmeyi ve böylece soğutma masraflarını düşürmeyi hedefler.

Yukarıdaki 2 kavramı, yani VT: Gün ışığı geçirgenliği ve g : Güneş Isısı Kazanç Katsayısı  kavramlarını anlamak için Şişecam Solar Low-e Cam sayfasındaki Nötral 50/33 ve Nötral 62/44 gibi ürün isimlendirmelerinin ne anlama geldiğine göz atın. Böylece kavramlar kafanızda daha iyi oturacak.

 

Gölgeleme Katsayısı:
b faktörü, SC

ingilizcesi: Shading Coefficient

Eskiden kullanılan bir standarttı ve yerini yukarıda verdiğimiz Güneş Enerjisi Toplam Geçirgenlik değerine bıraktı. EN 410 standardında yer alır. Bu katsayı hangi pencere için verildi ise o pencerenin solar ısı kazanç katsayısının aynı çevresel koşullarda ve aynı şekilde ışınım alan tek kanatlı 3mm şeffaf camlı standart referans bir pencerenin solar ısı kazanç katsayısına oranıdır. Bu değerin 1’den büyük olması güneşten kazancın arttırılmasında, küçük olması da güneşten kazancın azaltılmasında ve dolayısıyla güneş kontrolü yapılmasında göz önünde tutulur. SC değerini 0.87 ile çarparak SHGC değerini bulabiliriz.

 

Seçicilik Oranı (Gün Işığı – Güneş Enerjisi kazanç oranı)
LSG= VT / SHGC

ingilizcesi: LSG: Light-to-Solar Gain Ratio

Geçmişte ısı kazancını azaltan camlar aynı zamanda gün ışığını da azaltıcı etki yapıyorlardı. Fakat bugün solar kazanç katsayısını düşürürken gün ışığı kazancında aynı oranda düşüşe sebep olmamak mümkün. İşte bu özelliği belirtmek açısında Gün Işığı Kazancı / Güneş Enerjisi Kazancı oranından bahsetmek anlamlı olmaktadır. LSG oranı günümüzde pencerelerin performanslarını tanımlamada önemli bir kriterdir. Şişecam’ın mimari camlarında bu tanımlamayı görmek için lütfen “Şişecam Solar Low-e Cam” yazımı okuyunuz.

 

Renk sadakati: (Renk yayınım endeksi, renk dönüşüm endeksi)
Ra %

1 ila 100 arasında bir değer olup endeks ne kadar büyükse renkler o kadar doğal görünüyor demektir. Renk yayınım indeksi EN 410’a göre belirlenmektedir. Düşük demir içeren camlarla renk sadakati yüksek camlar elde edilir. Şişecam’ın Ultra Clear camlarında gün ışığı geçirgenliği %91 seviyesindedir ve camlardaki o yeşilimtırak renk yoktur, renkler çok daha berraktır.

 

UV geçirgenliği:

Ultraviyole dalga boylarındaki solar enerjinin geçirilen yüzdesidir. Yüksek UV geçirgenliği solmalara sebep olur.

 

Gürültü kontrolü:
Rw (C; Ctr)

ingilizcesi: acoustic insulation

Şehir hayatının kaçınılmaz sonucu olarak gürültü ve ses kirliliği hayatımızı az yada çok etkilemekte. İşitme kaybı, hipertansiyon gibi fizyolojik etkilerinin yanında stres, sıkıntı, konsantrasyon kaybı, uykusuzluk gibi birçok psikolojik etkiyi de beraberinde getiren gürültü sorununun önüne geçebilmek için yapı cephelerinde önemli oranda yüzey alanı işgal eden camlardan bu konuda beklentilerimiz olması kaçınılmazdır. Camlar doğru seçildiğinde bu beklentiye cevap verebilirler. Bunun için tüm cam üreticisi firmaların akustik lamine camları bulunmaktadır. Çift camlı yada üç camlı yalıtım camı ünitelerini oluşturan cam panellerin birini yada daha fazlasını akustik lamine özellikte seçerek gürültü kontrolünü sağlamak mümkündür. Hem gürültü kontrolü hem de emniyet ve güvenlik sağlayan akustik lamine camlar ile cam genelinde 50 dB’ye kadar gürültü yalıtımı sağlamak mümkündür.

 

Çiy noktası (ing: dew point) ve yoğuşma

ingilizcesi: condensation

Suyun buhar halinden sıvı haline dönüştüğü sıcaklık derecesi, çiy noktası derecesidir. Başka bir ifadeyle hava soğudukça nem tutma kabiliyeti azalır. Miktar olarak içerdiği su buharı miktarı aynı kalsa da tutabileceği toplam su buharı miktarı düştüğü için 100 x (içerdiği su buharı) / tutabileceği su buharı) artar ve %100’e ulaşıldığında çiy noktasına ulaşılmış olur.  O noktadan sonra su buharı yoğuşmaya başlar.

 

Karışma fenomeni:

ingilizcesi: Interference phenomena

Yalıtım camında arka arkaya konan camlar belli ışık koşullarında yansıma nedeniyle Newton halkaları denilen camın yüzeyine basınca değişen, gökkuşağına benzer lekelerin, çizgilerin ve halkaların görülmesine sebep olur. Bu doğal fiziksel bir olaydır. Bir sorunu işaret etmez.